Versie van 8 aug 2017 om 14:58

De gemeenteraad van Amsterdam heeft op 15 februari 2017 motie 1572.16 van Ten Bruggencate en Ruigrok aangenomen, inzake hoofdlijnen bestuurlijk stelsel vanaf 2018 (de democratische toolbox). En de motie komt terug in de voordracht van het college bij de inspraak over de inrichting van het bestuurlijk stelsel [1] bij de versterking van participatieve democratie.

Petities.nl is een basisinstrument in een democratische toolbox, waar andere instrumenten [2] goed aanvullend of naast kunnen werken. In dit verband is ons advies over het kiezen tussen een petitie, burgerinitiatief of referendum(verzoek) (ongeveer 1300 woorden) ook behulpzaam.

De petitie is de populairste en meest inclusieve vorm van burgerparticipatie, na het stemmen bij verkiezingen. De motie

Verzoekt het college van burgemeester en wethouders:
1. op basis van de beste ervaringen die de afgelopen jaren in de deelraden en
bestuurscommissies zijn opgedaan op het gebied van participatie en inspraak een
aantal middelen te ontwikkelen en beschikbaar te stellen aan de bestuurders en
hun adviescommissies, waarmee zij:
a. fysiek en online, op een constructieve manier het gesprek kunnen aangaan
met belanghebbenden in hun gebied.
b. de belanghebbenden van informatie kunnen voorzien en die zij op een
overzichtelijke wijze inzichtelijk kunnen maken.
2. de uitkomsten van deze gesprekken op een betekenisvolle manier te kunnen
overbrengen aan het college van b&w en de gemeenteraad.

Belanghebbenden

Via petities formeren zich van onderaf groepen van belanghebbenden. Bijzonder laagdrempelig en met de minste vertekening ten gunste van 'de participatieklasse'. Als de petitie online is ondertekend via petities.nl is het mogelijk (en het streven) al deze burgers per e-mail het antwoord te sturen. Gemeenten met een petitieloket op Petities.nl beantwoorden petities in samenwerking met de redactie van Petities.nl in een leesbare, toegankelijke vorm, ook in het openbaar. Ondertekenaars krijgen daarnaast ook mogelijkheden om zich te organiseren. Zo ontstaan er adhoc-organisaties over specifieke kwesties naast de noodzakelijke maar gevestigde, geïnstitutionaliseerde, hoog-dremplige (weinig inclusieve) thematische organisaties van ingevoerde belanghebbenden uit de participatieklasse. Dergelijke organisaties starten overigens ook zelf petities om een achterban te mobiliseren.

Constructieve dialoog

Met de antwoorden op petities krijgt de dialoog vorm. Dit is niet mogelijk via een journalistieke intermediair. Petities zijn door de vorm constructief: wij (...) constateren (...) en verzoeken (...). Men identificeert zichzelf uit vrije wil, verschuilt zich niet in een anonieme klagende massa, beschrijft overwegingen en redeneringen waar inhoudelijk op gereageerd kan worden en doet een concreet verzoek. Petities zonder verzoek krijgen op aandringen van de moderator van petities wel een verzoek. Dit kan ook oplossingsgericht zijn, maar dat hoeft niet. Het kan ook een specifiek verzet zijn tegen voorgenomen beleid.

Betekenisvol

In tegenstelling tot andere vormen van inspraak zonder aggregatie overleven individuele, privé-overwegingen niet in een petitie met minstens 100 ondertekeningen. Er zijn dan te weinig andere ondertekenaars en de petitionaris laat het erbij zitten. Zhij voelt zich niet gesterkt door anderen. In plaats van dat zhij zich niet gehoord voelt door 'de politiek' krijgt deze burger de opgave om eerst andere burgers te overtuigen. Als dat niet eens lukt, dan is het overtuigen van de volksvertegenwoordiging een brug te ver en blijft dat op een natuurlijke en acceptabele manier buiten beeld.

Een geslaagde online petitie heeft ook een fysiek aspect. Burgers overtuigen elkaar persoonlijk om ook (online) te ondertekenen. Ons advies is om ook de straat op te gaan om te werven. Dankzij mobiele interfaces worden ondertekeningen dan wel online verzameld zodat een verdere dialoog of organisatie wel mogelijk blijft. De dialoog blijft niet binnenskamers. Doorgaans gaat het antwoord op een raadsadres of andere vorm van inspraak alleen naar degene die de brief schreef. Via petities.nl is het antwoord altijd bij de petitie zelf terug te vinden, verrijkt met links naar bronnen voor verdieping.