Versie van 10 jun 2013 om 19:01

Het burgerinitiatief is het recht van burgers om onderwerpen of concrete voorstellen op de agenda van een volksvertegenwoordigend orgaan te plaatsen, zoals de Europese Commissie, Tweede Kamer, Provinciale Staten of de Gemeenteraad. Zo'n orgaan moet hierover ook een standpunt innemen als aan de eisen voor een burgerinitiatief is voldaan.

Het belangrijkste doel van het burgerinitiatief is om de band tussen burger en bestuur te versterken. Voor invoering van het burgerinitiatief is geen wettelijke regeling nodig, elk orgaan past het eigen reglement hiervoor aan.

Op nationaal niveau wordt als eis gesteld dat minstens 40.000 ondertekenaars 18 jaar of ouder zijn en de Nederlandse identiteit hebben.

De leeftijdseis geldt praktisch ook altijd voor de andere organen. Nog niet alle gemeenten hebben een burgerinitiatief mogelijk gemaakt.

Een burgerinitiatief trekt wel minder aandacht, maar is doorgaans niet minder succesvol dan een goede petitie. De meeste burgerinitiatieven worden namelijk afgekeurd op formele (niet-inhoudelijke) gronden. Een kleine, goed doordachte petitie kan evengoed gevolgen hebben voor wet- of beleidswijzigingen.

Op Europees niveau wordt het Europees Burgerinitiatief verwacht in 2011, zoals beschreven in het Verdrag van Lissabon.

Op 15 december 2010 is het aangenomen. Zie de resolutie op de site van het Europees Parlement:

Wetgevingsresolutie van het Europees Parlement van 15 december 2010 over het voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad over het burgerinitiatief (COM(2010)0119 – C7-0089/2010 – 2010/0074(COD))

Een evaluatie van het Burgerinitiatief in Binnenlands Bestuur [1] en door Netwerk Democratie in 2012 [2]

Een bespreking van afgewezen burgerinitiatieven op Sargasso door Steeph:

De conclusie kan dan ook niets anders zijn dan dat de commissie
inconsequent is en haar besluiten laat ingeven door politiek
opportunisme. En daarmee schofferen ze wederom de burgers die zo graag
mee willen helpen een levendige democratie te krijgen en tienduizenden
mensen mobiliseren om iets geagendeerd te krijgen.  [3]

Elders in Europa

In Finland zijn 50.000 handtekeningen nodig voor een burgerinitatief [4]