Fondsen aanvragen

Hier blokken tekst om te gebruiken in aanvragen bij fondsen en voor op jaarverslag.petities.nl.

Introductie

Petities.nl bestaat in 2014 tien jaar. Veel burgers zijn door deze kleine vrijwilligersorganisatie geholpen: ongeveer 4 miljoen keer is één van de duizenden petities die door allerlei burgers en hun organisaties op de site zijn gezet ondertekend. Elke week is er wel een journalist die petities.nl uitspreekt of intypt. Door petities.nl wordt er tegenwoordig goed gebruik gemaakt van het 'petitierecht'.

Het petitierecht is een Grondrecht verankerd in artikel 5 van de Grondwet. Elke burger mag zich richten tot het bevoegd gezag. Dit was ooit revolutionair, want vroeger moest je vrezen voor je leven als je dat durfde. Nu durft elke burger zich niet alleen te richten tot het gezag, maar doet dat ook. Een antwoord op de petitie komt helaas vaak niet. Daar zijn allerlei redenen voor. Sommige zijn heel praktisch, bijna triviaal, en andere zijn institutioneel. Petities.nl moet zich er nu op richten dat al die miljoenen burgers ook antwoord krijgen op hun vraag anders verliezen ze het vertrouwen in dit grondrecht. En misschien zelfs de parlementaire democratie als geheel.

De kleine vrijwilligersorganisatie kan dat nu niet. De organisatie moet eerst investeren om op het volgende niveau terecht te komen: investeringen in het programmeren van software en het veranderen van de politieke cultuur op wat scharnierpunten.

Software

Petities.nl kon klein blijven omdat het meeste werk wordt verricht door herhaaldelijk doorontwikkelde software die heel veel gebruikers iets kleins laat doen. Met een groot geheel als resultaat. In 2004 kon er een eerste eenvoudige website gebouwd worden dankzij het Digitale Pioniers-programma van Kennisland. Een aantal jaren later werd de website verbeterd binnen het eParticipatieprogramma van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Uiteindelijk kon de huidige site opnieuw opgebouwd worden in 2010 toen het een project werd van Burgerlink, een stimuleringsprogramma van de staatssecretaris ondergebracht bij het ICTU. De software is daarna permanent aangepast en verbeterd, onder andere op verzoek van Den Haag die net als veel andere gemeenten een 'petitieloket' gebruiken om burgerinitiatieven te ontvangen. Het onderhoud en kleine aanpassingen vonden plaats in de tijd van de programmeur.

De mogelijkheden voor de burger op de site werden vanaf de eerste versie altijd sterk gestuurd door een doordacht ontwerp. Maar de uiteindelijke uitwerking werd continue bijgesteld naar aanleiding van de problemen van de gebruikers. Elke dag komen er een paar dozijn e-mails binnen die stuk voor stuk zorgvuldig beantwoord worden. Als een vraag of een probleem vaak voorbij komt dan is het tijd om dit met software op te lossen.

Eén van de triviale problemen die nu opgelost kan worden met software is dat een petitionaris geen idee heeft wat te doen met een petitie. Te veel petities staan alleen op de website zonder dat 'het bevoegd gezag' daar kennis van heeft genomen. Dit vergt handwerk door de petitionaris, de initiatiefnemer. Op het juiste moment moet zhij de instructies ontvangen. Niet teveel in één keer, want het succes van de site is dat het alleen maar 'lichte' arbeid verwacht. Het laatste stuk van het traject moet nu ook opgedeeld worden in brokjes. Als de petitionaris het erbij laat zitten moet de taak automatisch doorschuiven naar een andere ondertekenaar. Op basis van de kennis die de afgelopen jaren is opgebouwd van het petitieproces en de veronderstellingen van gebruikers is het handelen van de petitionaris veel verder te sturen dan nu gebeurt. Omdat software het uitvoert kan het 'schalen'; het kan veel meer mensen bereiken dan een organisatie met mensen dat zou kunnen.

Politieke cultuur

In het buitenland zijn er petitiewebsites door de overheid zelf opgezet om petities te ontvangen. Dit kan een overheid ook op Petities.nl met een zogenaamd 'petitieloket'. Dat is een garantie dat een petitie ook opgemerkt wordt door het 'bevoegd gezag'. De gemeenten met een petitieloket op petities.nl vertegenwoordigen samen bijna 3 miljoen burgers. Hierbij valt op dat de overheid de mogelijkheden vooral wil beperken door extra eisen te stellen. Dit is ook de spanning bij de buitenlandse petitiewebsites. Daar speelt ook mee dat een regeringswisseling grote gevolgen kan hebben voor de site. Petities.nl staat wat dit betreft altijd aan de kant van de burger. Maar dat betekent niet dat de burger ook zijn zin moet krijgen. Er moet wel altijd een antwoord komen op een overhandigde petitie. Zelfs bij de petitieloketten gebeurt dat niet gestructureerd. Waarschijnlijk speelt hier ook bij mee dat het antwoord op een petitie lastig is. Het is zelden een simpel ja of nee, fracties zijn verdeeld, er zijn lastige keuzes om te maken door de politiek. Dit duurt lang en is praktisch onnavolgbaar. Niet voor de petitionaris, maar vaak ook niet eens voor de ambtenaar in het loket.

Er moeten daarom ook geautomatiseerde herinneringen verstuurd worden en de behandeling van de petitie kan geautomatiseerd opgezocht worden in openbare notulen of handelingen. Daarvoor moeten petities wel structureel geregistreerd worden door de griffie. Uiteindelijk moet er altijd een e-mail naar de ondertekenaars terug met het antwoord op de petitie. Of dit nu positief is of negatief. Dit is de verandering die moet plaatsvinden in de politieke cultuur: elke petitie moet een formeel antwoord krijgen zodat de burger meegenomen en betrokken kan worden in het beleidsproces. Gebeurt dit niet, dan zingt de politiek zich los van de burgers.

Voorkomen moet worden dat de overheid zelf petitiewebsites gaat oprichten die in de uitwerking het petitierecht en het bereik zal inperken. Tot aan de overhandiging moet een petitie daarom aan zo min mogelijk eisen voldoen zodat de petitie zoveel mogelijk mensen kan bereiken. In het antwoord op de petitie kunnen misverstanden alsnog rechtgezet worden, dat hoeft niet in een vroeg stadium.

Al deze uitgangspunten moeten in een permanente lobby onder de aandacht gebracht worden van de overheid op allerlei niveau's.