Interview 24 maart 2010

On 23 mrt 2010, at 23:26, wrote een student communicatie van de Haagse Hogeschool:

Op de website www.petities.nl staat dat u de initiator van deze site bent.

In mei 2005 is de website online gegaan en in 2004 had ik het idee ingestuurd voor een subsidie.

1) Waarom hebt u het initiatief genomen om petities.nl op te zetten?

In de jaren negentig bestond De Digitale Stad. Dat was de eerste manier om op internet te komen voor het grote publiek en het doel was om via de computer de politici van Amsterdam dichterbij burgers te brengen voor de verkiezingen van 1994. Dat was een succes van de kant van de burgers, maar politici bleven weg.

De petitie kennen onze volksvertegenwoordigers al heel lang; het staat zelfs als recht in de Grondwet geformuleerd. Artikel 5 zegt: "Ieder heeft het recht verzoeken schriftelijk bij het bevoegd gezag in te dienen." [1]

De petitie kan dienen als 'interface' tussen burger en politiek. Beide partijen kunnen daarmee overweg. Daarmee lossen we ook een ander probleem op. Er zijn miljoenen burgers en altijd maar klein aantal volksvertegenwoordigers. Die kunnen nooit een volwaardig gesprek aan gaan. Dat was al zo tijdens het schrijven van de Grondwet en internet kan niets veranderen aan die verhoudingen. Maar met de petitie kan wel een gesprek gesimuleerd worden. Een burger schrijft een brief, heel veel burgers ondertekenen die, politici schrijven een antwoord en dat gaat per e-mail terug naar al die ondertekenaars. Hebben ze weer iets, dan schrijven ze weer een brief, tekenen die met veel mensen en zo verder.

2) Wat zijn uw toekomstverwachtingen t.a.v. www.petities.nl?

Dat de grootste petitie (365.000 ondertekenaars) beantwoord wordt door de Tweede Kamer en daarna door de minister. Beide keren met een e-mail aan alle ondertekenaars.

3) Bent u tevreden over de resultaten van www.petities.nl? Omdat ...

Er nu al bijna 900.000 e-mailadressen in de database zitten. Als je bedenkt dat van de 16 miljoen inwoners er 11 miljoen toegang tot internet hebben (waarschijnlijk meer), dan hebben 1 op de 12 Nederlanders al eens via petities.nl een petitie ondertekend.

4) Wat wilt u nog veranderen aan www.petities.nl om deze effectiever o.i.d. te maken?

Petities moeten een antwoord krijgen! Als dan niet gebeurt is het hele project zinloos. Dat hoeft overigens niet te betekenen dat een petitie altijd een positief antwoord moet krijgen. Het kan ook zijn dat politici uitleggen dat de burgers ongelijk hebben, informatie missen of een te eenzijdige afweging maken. Dat zou juist heel goed zijn, want dat gebeurt te weinig wat mij betreft.

5) Wat moet er veranderen bij de politieke betrokkenen voordat deze petities serieuzer gaan nemen?

Ze moeten om te beginnen weten dat het kan. Dat hoop ik te bereiken door te organiseren dat die hele grote petitie een antwoord krijgt.

6) Hebben electronische petities wel toekomst? Wat is de reikwijdte?

Ze kunnen heel goed aanvullend zijn op het huidige politieke bestel. Over specifieke onderwerpen kunnen mensen een hele sterke mening hebben, maar als het over alle mogelijke politieke onderwerpen samen gaat is het juist weer heel moeilijk. Dan heb je dat fenomeen van de 'zwevende kiezer'. Die laat zich leiden door wat algemene uitspraken en het voorkomen van een politicus.

Kijk je naar onderwerpen dan is het interessanter. Onder een willekeurige petitie zie je ook ondertekenaars die je nooit samen in een politieke partij terug zal zien. Alleen rond de petitie zijn ze het even met elkaar eens en daarna spat het weer uiteen. Dat noemt men ook wel de versplintering, fragmentarisering in de samenleving. Vroeger deed iedereen braaf wat de pastoor, de vakbond of de baas zei te doen. Door allerlei ontwikkelingen luistert men naar niemand behalve naar de eigen mening.

7) Steeds minder mensen gaan naar de stembus. Zouden electronische petities een impuls kunnen zijn voor democratische vernieuwing? Of is het dat al?

Mensen gaan naar de stembus als ze het idee hebben dat het belangrijk is. Met petities kunnen mensen wel goed kennismaken met allerlei lastige politieke kwesties en vertrouwen krijgen in op z'n minst bepaalde politici en misschien zelfs in alle politici. Onbekend maakt onbemind, dus kwaad zal het zeker niet kunnen.

8) Hoeveel burgers hebben tot nu toe gebruik gemaakt van www.petities.nl ? Hoeveel burgers hebben petities tot nu toe ondertekend? (Heeft u cijfers voor mij?)

Ik heb wat op cijfers op het web gezet. Moet nog meer opzoeken.

9) Is er genoeg draagvlak in de samenleving om electronisch petitioneren een grotere plaats in dezelfde samenleving te geven?
Zodat zelfs politici en ambtenaren deze petities zich gaan aantrekken?

Het gaat vooral om politici. Ambtenaren luisteren naar hun bazen, de politici. Ze kijken wel naar petities als indicatie van bijvoorbeeld weerstand en vragen uit de maatschappij waar ze zich op voor kunnen bereiden met aangepaste plannen, maar uiteindelijk zijn de keuzes van politici bepalend.

Politici trekken zich nu nog weinig aan van petities en van de burger in het algemeen als het geen verkiezingstijd is. Het zou heel mooi zijn als ze ook buiten verkiezingstijd 'campagne' zouden voeren door het beantwoorden van petities. Helaas verdwijnen politici na vier jaar. Ze worden niet herkozen. De politieke partij zorgt ervoor dat ze gekozen worden, daar hebben ze niet te danken aan het eigen gedrag.

10) Moeten electronische petities misschien minder vrijblijvend worden? 
Bijvoorbeeld dat politici en ambtenaren verplicht worden de petities aan te nemen en erop te reageren binnen bepaalde tijd.

Dat is een gevaar. Dat bestaat nu al met het zogenaamde 'burgerinitiatief'. Dat is een soort 'petitie-plus'. Als je 40.000 handtekeningen hebt (mag ook digitaal tegenwoordig) op landelijk niveau en honderden of duizenden op lokaal niveau (verschilt per gemeente) dan moet het verplicht besproken worden. Maar als politici echt niet willen dan verzinnen ze wel een reden waarom ze dat niet doen. Dat is bijvoorbeeld het geval met [2]. Dat was minder dan 2 jaar eerder wel eens kort besproken, genoeg reden om het niet nog een keer te bespreken. Met dat soort ontwijkgedrag maak je geen vrienden bij de burgers. Stuur op z'n minst een antwoord. Maar dat besef en die traditie is er nu nog niet. Door de politieke verandering, met meer extremisme, is de noodzaak wel veel groter.

11) Hoe kan www.petities.nl meer onder de aandacht van de gewone burger gebracht worden?

De functie waarbij je na het ondertekenen e-mailadressen in een venstertje kan plakken om uitnodigingen om ook te tekenen te versturen is tot nu toe de krachtigste functie. Aandacht van journalisten op televisie of in kranten helpt nauwelijks. Veel getwitter of hyves helpen ook niet veel. E-mail naar familie, vrienden en bekenden werkt heel goed.

Maar meer aandacht van burgers hoeft eigenlijk niet nu. Die raken op het moment waarschijnlijk juist teleurgesteld als ze merken dat ze geen aandacht krijgen. Er moet aandacht van politici komen.