Versie van 6 sep 2013 om 19:56

Hier blokken tekst om te gebruiken in aanvragen bij fondsen en voor op jaarverslag.petities.nl.

Introductie

Petities.nl bestaat in 2014 tien jaar. Veel burgers zijn door deze kleine vrijwilligersorganisatie geholpen. Ongeveer 4 miljoen keer is één van de duizenden petities, die door allerlei burgers en hun organisaties op de site zijn gezet, ondertekend. Het is groot. Elke week is er wel een journalist die petities.nl uitspreekt of intypt. Door petities.nl wordt er tegenwoordig op grote schaal gebruik gemaakt van het 'petitierecht'.

Het petitierecht is een Grondrecht verankerd in artikel 5 van de Grondwet. Elke burger mag zich richten tot het bevoegd gezag. Dit was ooit revolutionair, want vroeger levensgevaarlijk omdat het gezag geen tegenspraak dulde. Niet alleen durft elke burger zich te richten tot het gezag, maar doet dat ook.

Alleen een antwoord op de petitie komt helaas vaak niet. Daar zijn allerlei redenen voor. Sommige zijn heel praktisch, bijna triviaal, en andere zijn institutioneel. Petities.nl moet zich er nu op richten dat al die miljoenen burgers ook antwoord, ook afwijzend, krijgen op hun vraag. Zonder antwoord verliezen ze het vertrouwen in dit grondrecht en misschien zelfs de parlementaire democratie als geheel.

Daarnaast moet Petities.nl ook de concurrentie van andere platformen door de laatste technologie te gebruiken. Door samen te werken met vergelijkbare petitiewebsites die in buurlanden zijn geworteld kunnen de wereldwijde actiesites zoals Avaaz.org, Change.org en Causes.com niet inbreken in de rol van de nationale petitiesites in hun eigen democratie. Door aan te sluiten bij de eigen (politieke) cultuur en het respecteren van de nationale privacy-wetgeving kunnen we ons positief onderscheiden.

Om in eigen land petities beantwoord te krijgen en de concurrentie van buiten voor te blijven moet petities.nl extra investeren. We moeten investeren in het programmeren van software en het veranderen van de politieke cultuur op wat scharnierpunten. Alleen daardoor kan een volgend niveau bereikt worden.

Software

Petities.nl kon klein blijven omdat het meeste werk wordt verricht door heel veel gebruikers iets kleins laat doen. Met een groot geheel als resultaat. De software daarvoor kon dankzij subsidies herhaaldelijk worden doorontwikkeld. In 2004 kon er een eerste eenvoudige website gebouwd worden dankzij het Digitale Pioniers-programma van Kennisland. Een aantal jaren later werd de website verbeterd binnen het eParticipatieprogramma van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Uiteindelijk kon de huidige site opnieuw opgebouwd worden in 2010 toen het een project werd van Burgerlink, een stimuleringsprogramma van de staatssecretaris ondergebracht bij het ICTU. De software is daarna permanent aangepast en verbeterd, onder andere op verzoek van Den Haag die net als veel andere gemeenten een 'petitieloket' gebruiken om burgerinitiatieven te ontvangen. Het onderhoud en kleine aanpassingen vonden plaats in de tijd van de programmeur.

De mogelijkheden voor de burger op de site werden vanaf de eerste versie altijd sterk gestuurd door een doordacht ontwerp. Maar de uiteindelijke uitwerking werd continue bijgesteld naar aanleiding van de problemen van de gebruikers. Elke dag komen er een paar dozijn e-mails binnen die stuk voor stuk zorgvuldig beantwoord worden. Als een vraag of een probleem vaak voorbij komt dan is het tijd om dit met software op te lossen.

Eén van de triviale problemen die nu makkelijk opgelost kan worden met software is dat een petitionaris geen idee heeft wat te doen met een petitie. Te veel petities staan alleen op de website zonder dat 'het bevoegd gezag' daar kennis van heeft genomen. Dan kan er ook geen antwoord komen.

Dit vergt handwerk door de petitionaris, de initiatiefnemer. Op het juiste moment moet zij of hij de instructies ontvangen over hoe het gezag benaderd moet worden. Niet teveel in één keer, want de kracht van de site is dat het alleen maar 'lichte' arbeid vraagt. Het laatste stuk van het traject moet daarom opgedeeld worden in brokjes kleine handelingen die door de site aangegeven worden. Als de petitionaris het er (op punten) bij laat zitten moet de taak automatisch doorschuiven naar een andere ondertekenaar.

Het ontwerp voor het traject van petitie naar het bevoegd gezag die de petitie gaat beantwoorden staat klaar. Op basis van de kennis die de afgelopen jaren is opgebouwd van het petitieproces en de veronderstellingen van gebruikers is het handelen van de petitionaris en de overheid veel verder te sturen dan nu gebeurt. En omdat software het uitvoert kan het 'schalen'; het kan veel meer mensen bereiken dan een organisatie met mensen dat zou kunnen.

Politieke cultuur

Een middel om te garanderen dat de overheid de petitie opmerkt is door die te betrekken bij de petitiewebsite. In het buitenland zijn zelfs petitiewebsites door de overheid zelf opgezet om petities te ontvangen. Petities ontvangen kan een overheid ook op Petities.nl met een zogenaamd 'petitieloket'. De gemeenten die in 2013 een petitieloket op petities.nl hebben vertegenwoordigen samen bijna 3 miljoen burgers.

Maar dit gaat ten koste van het grondrecht. De meeste petitieloketten stellen beperkende eisen aan de petitie. Petities.nl staat wat dit betreft altijd aan de kant van de burger. Alle petities blijven welkom, ook al worden ze bij de petitieloketten geweigerd. De burger merkt niet dat een petitie door een loket geweigerd wordt, het loket zelf verandert geruisloos in die van de Stichting Petities.nl zodat er geen petitie verloren gaat. Dit vangnet ontbreekt bij de petitiesites van overheden.

Dat een petitie niet geweigerd wordt betekent niet dat de burger ook zijn zin moet krijgen. Ook als het antwoord op de petitie lastig is moet dit gegeven worden. Bijvoorbeeld als er niet aan het verzoek voldaan kan worden, wat vaak het geval is. Zelfs bij de petitieloketten wordt er niet altijd een antwoord gegeven. Een antwoord is zelden een simpel ja of nee. Fracties zijn verdeeld, er zijn lastige keuzes om te maken door de politiek. Dit duurt lang en is praktisch onnavolgbaar. Niet alleen voor de petitionaris, maar vaak ook niet eens voor de ambtenaren in het loket. Slim geprogrammeerde software in de petitiesite kan alle betrokkenen bij de les houden en instrueren. Ook kunnen antwoorden geautomatiseerd uit notulen of handelingen gehaald worden door de software.

Daarvoor is een verandering in de politieke cultuur noodzakelijk. Elke petitie moet structureel geregistreerd worden en een formeel antwoord krijgen. Of dit nu positief is of negatief. Daardoor kan de burger betrokken worden in het beleidsproces. Gebeurt dit niet, dan zingt de politiek zich los van de burgers.

Al deze uitgangspunten moeten in een permanente lobby onder de aandacht gebracht worden van de overheid op de verschillende niveau's. Een belangrijk instrument voor wat betreft de landelijke politiek is het jaarlijks samenbrengen van petitionarissen op het Plein van de Tweede Kamer op de laatste dag voor het zomerreces.

Organisatie

De stichting Petities.nl bestaat uit een bestuur van vier leden waarvan de helft ook verantwoordelijk is voor de uitvoering: de beheerder en de programmeur. Dit is voornamelijk vrijwilligerswerk. Het aanpassen van een petitieloket is eens via de werkgever van de programmeur betaald. De beheerder is als ZZP-er ingehuurd door Netwerk Democratie voor petitie-werkzaamheden. De organisatie heeft een postadres en een flexplek bij Netwerk Democratie.

Inkomsten

Alles wat gesponsored kan worden wordt dat ook. De hardware, de server wordt gesponsored door de Open Domein. Een kleine vereniging met ruim honderd leden die projecten op internet in het publieke domein faciliteert. De hosting van de server en de internetverbinding wordt gesponsord door XS4ALL. Telefonie, certificaten en een adres worden allemaal gesponsored.

Ook gebruikers doneren spontaan geld. Voornamelijk de petitionarissen doneren geld als ze goed geholpen zijn, maar ook individuen doneren spontaan. Dit bedrag is de afgelopen drie jaar gelijk gebleven.

Als overheden speciale wensen hebben voor hun petitieloket moeten ze daar onze programmeur voor inhuren. De verbeterde code valt petities.nl toe.

Begroting

Inkomsten:

• Sponsoring 4000
• Donaties 400

Uitgaven:

• 4 uur per week programmeur, is 26 pj.
• online ondersteuning gebruikers 1 uur per dag (inclusief weekend) is 45 pj.
• lobby voor petitie-antwoorden 1 dag per week, 52 pj
• project-management website 2 uur per week,
• ondersteuning vrijwilligers/stagiaires 1 uur per week
• public relations 4 uur per week
• werving petitieloketten en verkoop gebruikslicenties 4 uur per week samen 70 pj.
• reiskosten €50 per week

ongeveer 200 dagen per jaar is, ongeveer een half FTE.